Gerjan Navis  werkt aan de Rijksuniversiteit Groningen en weet alles over zout in je lichaam. “In ons eten zit veel te veel zout”, zegt zij. “Fabrikanten stoppen zout in hun producten voor de smaak. We vinden zout eten gewoon lekker smaken.  Maar zoveel zout in je eten is helemaal niet gezond.”

In gezond eten zit  namelijk niet veel zout. Wetenschappers hebben uitgerekend dat zes gram zout per dag meer dan genoeg is. Zes gram is weinig: niet meer dan een lepeltje vol. In chips, sauzen en pizza’s zit bijvoorbeeld heel veel zout. In sommige pizza’s zit zelfs zo veel zout dat je met één pizza voor meer dan drie dagen genoeg  zout hebt gegeten!

Krijg je meer zout binnen dan nodig, dan gaan je nieren extra hard werken om al dat zout weer naar buiten te krijgen. Een keer teveel zout is niet zo erg, maar elke dag veel te veel zout is niet gezond. Zout houdt namelijk water vast, zoals je in een vochtig zoutpotje goed kunt zien. In het lichaam gebeurt dat ook, en daardoor blijft er meer vocht achter in het lichaam. Daarvan kun je hoge bloeddruk krijgen, en daardoor kunnen je nieren of hart bijvoorbeeld minder goed gaan werken. “Probleem is dat je dat niet direct merkt”, vertelt Navis. “Je merkt het pas als je ouder bent, maar dan heb je al heel lang te veel zout gegeten.”

Zout in het eten was vroeger hard nodig. Mensen  gebruikten zout om voedsel langer te kunnen bewaren. Daardoor was zout eeuwenlang onmisbaar. “Tegenwoordig hebben we daar de koelkast voor. Zoveel zout in ons eten is dus helemaal niet meer nodig”, zegt Navis. 

Dat ons eten toch steeds meer zout bevat, komt omdat fabrikanten weten dat we zout lekker vinden smaken.  Je went ook aan de zoute smaak, legt Navis uit: “We zijn inmiddels zo gewend aan zout eten, dat we eten met minder zout al snel smakeloos vinden.” 

Dat wennen aan zout begint al zodra je als klein kind met eten begint. Kinderen in Nederland zijn steeds zouter gaan eten. En kinderen zijn gemiddeld ook dikker dan vroeger. Dat is niet toevallig zegt Navis: “Van zout krijg je immers dorst. Als je te veel zout eet, ga je meer frisdrank drinken. En van te veel frisdrank word je dik.”

Maar er is goed nieuws: het werkt ook andersom. Als je een poos eten met weinig zout eet, wen je aan dat minder zoute eten. Je vindt dat minder zoute eten dan helemaal niet meer zo smakeloos. We moeten dus eigenlijk afkicken van zout eten. “Maar er is natuurlijk geen fabrikant die het in z’n hoofd haalt als eerste zout uit z’n producten te halen”, zegt Navis, “smakeloos eten verkoopt niet”. 

Dat betekent niet dat je niets kunt doen.  Niet te veel chips en pizza eten natuurlijk. Geen kant-en-klaar maaltijden, want die zijn vaak erg zout. En gebruikt je vader of moeder veel zout bij het eten koken? Bouw dan gewoon een mooi zoutkristal met het zout uit het keukenkastje!

Deze tekst is gebaseerd op het artikel “Teveel zout in de voeding: een tijdbom voor de gezondheid” door Gerjan Navis, hoogleraar nierziekten aan de Rijksuniversiteit Groningen